Als uw bank uw dossier heeft ondergebracht bij de afdeling Bijzonder Beheer dan is er sprake van een vertrouwensbreuk. Uw bank gelooft niet meer dat uw bedrijf het zal redden. En dat laatste zal de bank natuurlijk nooit zo tegen u zeggen!

Het enige doel van Bijzonder Beheer is het gericht sturen op het beperken van schade voor de bank en het inperken van haar risico’s. En van dat bancaire doel dient iedere ondernemer zich van meet af aan goed bewust te zijn. Zeker om toekomstige ongelukken met het bedrijf te kunnen voorkomen.

Soms loopt het belang van de bank parallel met de belangen van de onderneming. Bijvoorbeeld wanneer een faillissement op korte termijn ook voor de bank slecht is. Zoals bij bedrijven waarvan de omzet en kasstromen afhankelijk zijn van seizoenen. Of omdat de bank nog een klein sprankje hoop heeft dat het uiteindelijk nog goed zou kunnen komen. Maar in de meeste gevallen, zo leert helaas de praktijk, lopen in dit stadium de belangen niet (meer) parallel. De bank koerst dan alleen nog aan op een voor haar zo gunstig mogelijk moment om definitief de stekker uit het bedrijf te kunnen trekken. Terwijl de ondernemer in zijn onwetendheid hard blijft doorvechten voor het voortbestaan van zijn bedrijf. In de naïeve veronderstelling verkerend dat de bank er net zo over denkt.

Wat doet Bijzonder Beheer van uw bank?

• Bijzonder beheer onderzoekt of uw bedrijf in de ogen van de bank nog levensvatbaar is. Wat u zelf vindt is volstrekt onbelangrijk.
• Bijzonder beheer schat in hoe groot het verlies van de bank is bij een kredietopzegging
• Tijdplan maken wanneer de bank de stekker uit uw bedrijf trekt. Dat gebeurt op het moment dat de schade voor de bank het geringst zal zijn. Tot dat moment houden ze u aan het lijntje.
• Proberen om nog zoveel mogelijk extra zekerheden van u te verkrijgen. Dat gebeurt heel slim; tijdelijk staat men toe dat u crediteuren tot een bepaald bedrag mag betalen maar dan moet u wel in ruil een veelvoud van dat bedrag aan extra zekerheden aan de bank geven. Vaak zijn dat (voor BV’s) zekerheden in privé.

Bijzonder Beheer is vaak voorportaal van faillissement

Bijzonder Beheer is vaak het voorportaal van een faillissement. De duidelijkste early warning die u kunt krijgen. U kunt dan niet meer passief blijven. De bank heeft u een signaal gegeven dat zij uw ondernemerschap in twijfel trekt. En dat kunt u alleen niet meer oplossen. Het vertrouwen is de bank in u kwijt…

Advies

Vertrouw nooit op de adviseurs die op de shortlist van de bank staan en die u soms gedwongen door de bank hebt moeten kiezen. Die adviseurs werken vooral in het belang van de bank, om de schade voor de bank te minimaliseren. Maar wel op uw kosten!

Verstandige ondernemers winnen in dit stadium dan ook onafhankelijk deskundig advies in over de vraag hoe ze met die situatie het beste kunnen omgaan. Niet bij hun eigen adviseurs zoals de account (die worden door de bank als metgezellen van de ondernemer gezien) maar wel bij externe deskundigen die ervaring hebben in zwaar weer situaties en een dreigend faillissement.

Fasen van bijzonder beheer

Bij bijzonder beheer zijn twee fasen te onderscheiden. In de eerste staat herstel van de continuïteit van de onderneming centraal. In de tweede fase is de inzet van de bank het beperken van haar eigen schade.

Kenmerken eerste fase

Na overplaatsing naar de afdeling bijzonder beheer wil de bank zo volledig mogelijk geïnformeerd worden over het reilen en zeilen van de onderneming. Aan de hand van de door de ondernemer te verstrekken informatie beoordeelt de bank of de levensvatbaarheid van de in discontinuïteit verkerende onderneming gewaarborgd kan blijven.

De bank daagt de ondernemer uit om met harde bewijzen te komen dat zijn bedrijf bestaansrecht heeft. Die harde bewijzen kunnen in dit stadium worden geleverd door een financieel goed onderbouwd overlevingsplan.

Verstandige ondernemers wachten dan ook niet met het gereedmaken van een overlevingsplan tot zij in de tweede fase van bijzonder beheer zijn beland. Herstel van de discontinuïteit staat in die fase voor de bank niet meer centraal.

Valkuil eerste fase

Vaak hebben ondernemers niet in de gaten dat de bank in deze fase de eerste signalen uitzendt die uiteindelijk kunnen leiden tot een formele kredietopzegging.

Het negeren van deze subtiele signalen kan dodelijk zijn. Onbedoeld kan daardoor de onderneming sneller in fase twee van bijzonder beheer komen, waarbij het accent van het beheer van de account niet langer op het voortbestaan van de onderneming is gericht.

Om te voorkomen dat deze subtiele waarschuwingssignalen niet worden herkend is het raadzaam om de “waakhond” in te schakelen.

Kenmerken tweede fase

Als de bank de onderneming in deze fase van bijzonder beheer brengt dan geeft zij daarmee impliciet aan dat zij eigenlijk geen vertrouwen (meer) heeft in de onderneming.

Alleen het beperken van haar eigen schade staat in deze fase nog centraal. Het juridisch beheer van het kredietdossier wordt geïntensiveerd en toepassing van bancaire boobytraps is vaak niet meer te vermijden. De ondernemer wordt steeds meer in een positie gemanoeuvreerd dat overgegaan kan worden tot een formele kredietopzegging.

Een waarschuwing is hier op zijn plaats!

Zolang de formele kredietopzegging niet heeft plaatsgevonden is er voor de ondernemer theoretisch nog ruimte om aan te tonen dat de onderneming wel levensvatbaar is, alleen de bank zal in deze fase nog moeilijk te overtuigen zijn.

Alleen een betrouwbaar en financieel goed onderbouwd overlevingsplan kan wellicht de bank nog van haar ongelijk overtuigen. Snel handelen is dan ook noodzaak.

Tools tegen bijzonder beheer

De bancaire zorgplicht geeft iedere onderneming voldoende houvast om effectief de strijd aan te gaan met bijzonder beheer. Vooral als de onderneming tijdig een overlevingsplan maakt om de situatie van de onderneming te verbeteren. Dat overlevingsplan kan zijn een reorganisatie of een voorbereiding van een doorstart.

De volgende maatregelen vormen een goede verdediging tegen ongewenste acties van bijzonder beheer.

• Maak een dossier van alle communicatie met bijzonder beheer.
• Lees de correspondentie van bijzonder beheer heel goed door. Er zitten vaak heldere maar goed verstopte boodschappen in met (aangekondigde) juridische gevolgen.
• Beweeg niet direct mee met de bank mee als een adviseur van de short list gekozen moet worden. Schakel indien er geen keuze is onmiddellijk ook zelf een andere expert in de arm om het “werk” van de pottenkijker te controleren. Die extra kosten verdient u dubbel en dwars terug.
• Maak een goed overlevingsplan en zet een reorganisatie in gang. Onderzoek daarbij ook de mogelijkheden van een doorstart. Dat maakt een rechtmatige kredietopzegging moeilijker voor de bank!
• Trek tijdig ten strijde tegen bijzonder beheer. Maar doe het wel zeer goed voorbereid met een dossier waaruit duidelijk kan blijken dat de bank toerekenbaar tekort schiet in de nakoming van haar verplichtingen. Zoals bijvoorbeeld haar zorgplicht.
• Maak bij de geringste twijfel aan de rechtmatigheid van een aangekondigde kredietopzegging uw bezwaren schriftelijk bij de bank bekend.

Is bijzonder beheer hetzelfde als ondercuratelestelling?

Uit de praktijk blijkt dat bijzonder beheer materieel inhoudt dat de onderneming feitelijk onder curatele is gesteld. De ondernemer heeft op z’n voorhoofd van de bank een onzichtbaar stempeltje gekregen met daarop vermeld “risicofactor!”. Soms wordt dat ook letterlijk tegen de ondernemer gezegd.

Ondernemers schrikken daarvan, omdat de vriendelijke aardige bank opeens “een wolf in schaapskleren” blijkt te zijn, waardoor door ondernemers soms gezegd wordt dat banken aardig zijn als zij jou nodig hebben terwijl ze je ergste vijanden zijn als jij de bank nodig hebt. Helaas zit daar een kern van waarheid in!

Bij een (dreigende) discontinuïteit van de onderneming kan de bank ook daadwerkelijk de ergste vijand van de onderneming zijn. Accountmanagers van bijzonder beheer worden op die eigenschappen ook geselecteerd. Kwalificaties als “botte honden” en “slagers” komen niet zomaar uit de lucht vallen. De ondernemer voelt zich door zijn eigen bank vaak belazerd, omdat in zijn belevingswereld hij er toch voor heeft gezorgd dat de bank gedurende jaren achtereen aardig heeft kunnen verdienen aan de kredieten en de ondernemer in de situatie van discontinuïteit daar iets voor terug wil zien. Hij komt echter bedrogen uit. De bank zal in de fase van bijzonder beheer weinig cadeautjes (meer) weggeven. Ergo: gegeven cadeautjes zal men zo snel mogelijk proberen terug te halen.

Vaak staat een bank een structurele overschrijding van kredietlimieten tijdenlang oogluikend toe en in een situatie van een (dreigende) discontinuïteit kan dat langdurig gedogen van de één op de andere dag weg zijn. Door dat gedrag van banken brengen zij de onderneming in één klap nog meer in de gevarenzone. Immers, de al aanwezige liquiditeitsproblemen wordt daardoor nog eens extra versterkt, waarbij banken niet schromen om de schuld volledig bij de ondernemer te leggen. Die had immers moeten voorkomen dat de onderneming zo afhankelijk zou worden van verstrekte kredieten. Daarbij wordt vergeten dat banken in een situatie van normaal beheer om hun rentemargebedrijf veilig te stellen soms ondernemingen zo ver overfinancieren dat zij zelf ook medeverantwoordelijk geacht mogen worden voor de ontstane discontinuïteit. Voorts hebben zij de ondernemer laten wennen aan het “verslavende middel” krediet en plotsklaps moet er “cold-turkey” worden afgekickt. Dat is vragen om moeilijkheden (zie ook kredietopzegging).

Naast “cold-turkey” afkicken kunnen banken ook gebruik maken van de “methadonmethode”. Stapsgewijs wordt de structurele overschrijding van de kredietlimieten afgebouwd, waarbij de toegestane kredietlimiet in overeenstemming moet zijn met een krap bevoorschottingspercentage op ingeleverde pandlijsten met debiteuren, waarbij de bank – en niet langer de ondernemer- bepaalt welke crediteuren wel en niet betaald zullen worden. Dit komt materieel overeen met een volledige ondercuratelestelling en het monddood maken van de ondernemer. De bank leidt de onderneming en de ondernemer is nog slechts volger.