Paulianeus handelen
Het doel van de wettelijke bepalingen over de faillissementspauliana (paulianeus handelen) is crediteuren van de failliete onderneming bescherming te bieden tegen benadeling. Als de curator een beroep doet op paulianeus handelen, dan roept hij de nietigheid in van een door de failliet onverplicht verrichte rechtshandeling, waardoor zijn schuldeisers zijn benadeeld.
Uit de praktijk blijkt dat rechters snel een beroep van de curator op paulianeus handelen honoreren!
Bij het voorbereiden van een “doorstart” dient dan ook met dit aspect goed rekening gehouden te worden.
Bij twijfel doet de ondernemer er verstandig aan vroegtijdig deskundig advies in te winnen!
Benadeling crediteuren = strafbaar feit
Kort gezegd komt de faillissementspauliana erop neer dat de wet strenge eisen stelt aan het verrichten van rechtshandelingen door de ondernemer kort vóór het faillissement. Onder kort wordt voor een aantal specifiek in de wet genoemde handelingen de termijn gehanteerd van één jaar!
De ondernemer dient er daarom voor te waken dat bedoeld of onbedoeld meegewerkt wordt aan (rechts)handelingen die crediteuren kunnen benadelen.
Als discontinuïteit te lang duurt, zonder vooruitzicht op herstel, sluipt het risico van benadeling van crediteuren in de onderneming. De sanctie daarop kan tweeledig zijn. Het kan voor de ondernemer in sommige gevallen een strafbaar feit opleveren, bankbreuk, en daarnaast kan de curator na het uitspreken van het faillissement de rechtshandelingen terugdraaien, met alle consequenties van dien.
Paulianeus handelen nader bekeken
Paulianeus handelen is geregeld in de Faillissementswet.
Zonder volledig te zijn betreft het hier vooral rechtshandelingen die de onderneming heeft verricht met (naaste) familieleden en rechtshandelingen tussen de ondernemer in privé (DGA) en de onderneming (de BV).
Naast de faillissementspauliana is er de “gewone” pauliana. Ook de “gewone” pauliana biedt de curator de mogelijkheid om rechtshandelingen die zijn verricht vóór het faillissement terug te draaien.
(Rechts)handelingen die onder paulianeus handelen vallen
In het zicht van een faillissement komen in de praktijk de navolgende (rechts)handelingen vaak voor die onder paulianeus handelen kunnen vallen.
- het verstrekken van (extra) zekerheden aan crediteuren, vaak onder dwang van de crediteur
- het verkopen van goederen en zaken aan “derden” onder de marktprijs (risico van bankbreuk)
- in sommige gevallen het verkopen van activa tegen executiewaarde
- het afboeken van een vordering van een crediteur tegenover betaling in natura in de vorm van goederen en zaken met een geschatte tegenwaarde van de vordering
Is het risico van paulianeus handelen te vermijden?
Het risico op het terugdraaien van (rechts)handelingen die zijn verricht kort vóór het faillissement is altijd aanwezig.
Recente jurisprudentie wijst uit dat rechters in steeds meer situaties een beroep van de curator op paulianeus handelen en derhalve dient de ondernemer bij zijn doen en laten in het zicht van een faillissement daarmee rekening te houden.